Աբիոտիկ գործոններ

Աբիոտիկ գործոններ կամ անկենդան գործոններ, անօրգանական միջավայրի՝ կենդանի օրգանիզմի վրա ազդող գործոններ։ Մթնոլորտի, ծովի և անուշահամ ջրերի, հողերի (խոնավություն) ու կլիմայի բնութագրիչները համարվում են աբիոտիկ գործոններ։ Ընդհանուր բնութագիր Մշակաբույսերի համար հատկապես կարևոր են օդային, ջրային, ջերմային, սննդային ռեժիմները, հողի հանքային կազմը և արեգակնային ճառագայթման ուժգնությունը։ Արեալի սահմաններում օրգանիզմների տարածքի տեղաբաշխումը, թվաքանակը և կենսազանգվածը կախված են այս կամ սահմանափակող գործոնից (օր․՝ […]

Էկոլոգիական գործոն

Էկոլոգիական գործոնը ցանկացած, այլևս չբաժանվող, բնակության միջավայրի պայման է, որը օնտոգենեզի գոնե մեկ շրջանի ընթացքում ազդեցություն է ունենում օրգանիզմի վրա։ Միջավայրը իր մեջ պարունակում է բոլոր մարմիններն ու երևույթները, որոնց հետ օրգանիզմը գտնվում է ուղղակի կամ անուղղակի հարաբերությունների մեջ։ Էկոլոգիական գործոնները՝ ջերմաստիճան, խոնավություն, քամի, մրցակիցներ և այլն, տարբերվում են զգալի փոփոխականությամբ ժամանակի և տարածության մեջ։ Այդ […]

Էվոլյուցիայի գլխավոր ուղիները

  Էվոլյուցիայի գլխավոր ուղիներն են արոմորֆոզները, իդիոդապտացիաները և ընդհանուր դեգեներացիաները, որոնք հանգեցնում են կենդանաբանական առաջադիմության՝ այսինքն մեծանում է տվյալ տեսակի առանձնասենյակների թվաքանակը, ընդարձակում է արեալը, առաջանում են նոր պոպուլյացիաներ: Արոմորֆոզ: Արոմորֆոզներն այնպիսի էվոլյուցիոն փոփոխություններ են, որոնք օրգանիզմները տանում են դեպի կազմավորվածության ընդհանուր վերելքի, բարդացնում նրանց կառուցվածքը և բարձրացնում են  կենսագործոնեության ուժգնությունը: Օրգանական աշխարհի էվոլյուցիայի վաղ […]

Ալելային գեներ

Ալելները գենի երկընտրելի տարբերակներ են, որոնք կարող են գտնվել քրոմոսոմի տվյալ լոկուսում։ Միևնույն տեսակին պատկանող բոլոր օրգանիզմներում յուրաքանչյուր որոշակի գեն գտնվում է խիստ որոշակի քրոմոսոմի միևնույն տեղում՝ լոկուսում։ Ընդ որում, քրոմոսոմների հապլիդ հավաքում առկա է տվյալ հատկանիշը պայմանավորող միայն մեկ գեն։ Այդպես է էուկարիոտ օրգանիզմների սեռական բջիջներում, ինչպես նաև ԴՆԹ-ի մեկ մոլեկուլ ունեցող պրոկարիոտ օրգանիզմներում։ Էուկարիոտների մարմնական(սոմատիկ) բջիջներում առկա է քրոմոսոմների դեպլոիդ հավաքը, և, հետևաբար տվյալ հատկանիշը պայմանավորող […]

Գենետիկա

Ժամանակակից շատ կենսաբանների կարծիքով գենետիկան վերջին տարիների ընթացքում դարձել է առանցքային ճյուղ կենսաբանություն գիտության համար։ Միայն գենետիկական տեսանկյունից է հնարավոր բոլոր կենդանի օրգանիզմները և նրանցում ընթացող պրոցեսները դիտարկել որպես մի ամբողջություն։ Կատուն միշտ ունենում է կատվի ձագ, իսկ շնից միշտ ծնվում է շուն։ Դա նշանակում է, որ բեղմնավորման ժամանակ փոխանցվում և անհատական զարգացման ժամանակ իրագործվում է օրգանիզմի սպեցիֆիկ կառուցվածքի՝ […]

Ալկոհոլի, ծխախոտի, թմրանյութերի հետևանքները:

  Ալկոհոլը, ծխախոտը, թմրանյութերը պարունակում են քիմիական նյութեր, որոնք կարող են հանգեցնել մարդու սաղմի և պտղի շեղումների: ԱԼԿՈՀՈԼ Խրոնիկորեն ալկոհոլ օգտագործող կանայք երեխաներ են ունենում. Վաղաժամ `34,5% դեպքերում; ֆիզիկապես թուլացած` դեպքերի 19% -ում; արատներով `3% դեպքերում: Հղիության ընթացքում թույլ չի տրվում անվնաս ալկոհոլ պարունակել: Սա նշանակում է, որ սպառված ալկոհոլի քանակի և արատների խախտման ռիսկի […]

Անհատական զարգացում

Անհատական զարգացում կամ օնտոգենեզ յուրաքանչյուր անհատի զարգացումը՝ սկսած ձվաբջջի բեղմնավորումից մինչև նրա մահը։ Բեղմնավորումից առաջացած զիգոտը, ինչպես անսեռ բազմացման ժամանակ մայրական օրգանիզմից առաջացած ժառանգը, սկիզբ է դնում նոր օրգանիզմի անհատական կյանքին։ Օնտոգենեզը իրենից ներկայացնում է օրգանիզմի բջիջների բազմացման, տարբերակման, հյուսվածքների, օրգանների կազմավորման, նրանց գործառնությունների կարգավորման, մորֆոլոգիական, ֆիզիոլոգիական ձևավորման բարդ պրոցեսների մի ամբողջ համալիր։ Այդ պրոցեսներն ընթանում են՝ […]

Անսեռ և սեռական բազմացում

Անսեռ բազմացումը բազմացման եղանակ է, որը իրականանում է առանց սեռական պրոցեսի՝ բեղմնավորության։ Անսեռ բազմացումը բնորոշ է բուսական և կենդանական միաբջիջ ու բազմաբջիջ օրգանիզմներին։Անսեռ բազմացման հիմնական ձևերն են կիսումը, բողբոջումը, սպորագոյացումը և վեգետատիվ բազմացումը ։ Որոշ կենսաբաններ անսեռ են համարում միայն սպորներով բազմացումը, երբ նոր օրգանիզմն առաջանում է միայն մեկ՝ մյուսի հետ չձուլվող սպորից։ Անսեռ բազմացումը […]

Միաբջիջ և բազմաբջիջ օրգանիզմներ,

Միաբջիջ օրգանիզմներ, մեկ բջջից բաղկացած բուսական և կենդանական օրգանիզմներ։ Տարբերում են 2 տիպի միաբջիջ օրգանիզմներ պրոկարիոտներ և էուկարիոտնեեր։ Պրոկարիոտները (բակտերիաներ, կապտականաչ ջրիմուռների մի մասը) չունեն տարբերակված կորիզ, մեյոզն արտահայտված չէ։ Ժառանգական ինֆորմացիայի ապարատը նուկլեոիդն է։ Էուկարիոտներին (միաբջիջ կանաչ և մի քանի ուրիշ ջրիմուռներ, նախակենդանիներ) բնորոշ է միտոզով բաժանվող կորիզը։ Ընդհանուր կառուցվածքով և օրգանելների հավաքով նման […]

Skip to toolbar