Արաքսի ավազանի ՀՀ տարածքի գետերը
( Վտակներով)
Ախուրյան- Գյումրիգետ, Կարկաչուն, Մանթաշ վտակներով
Որոտանը- ( Սիսիան…Գորիս
Հրազդանը- Մարմարիկ, Գետառ
Արփա- Եղեգիս, Հերհեր, Ելվին
Քասաղ- Գեղարոտ Ամբերդ
Ողջի- Գեղի
Վեդի
Ազատ
Մեղրիգետ
Սևանա լիճ թափվող Արգիճի, Գավառագետը, Մասրիկը
Կուր գետի ավազանի ՀՀ տարածքի գետերը
Դեբեդը
Աղստև – իր Գետիկ, Ոսկեպար, Բլդան վտակներով
Փամբակը – Չիչկան, Տանձուտ
Ձորագետը – Տաշիր
Վարագաջուր( Հախում)
Տավուշը
ՀՀ գետային ցանցի առանձնահատկությունները
Առաջին առանձնահատկությունը պայմանավորված է ՀՀ տարածքում գետաձորակային ցանցի բավականաչափ բարձր խտությամբ, միջինը 0,8 քառակուսի կմ. գործակցով։ ՀՀ տարածքում հաշվառված է 9000 ից ավել գետ, գետակ և առվակ։ Գումարայինը անցնում է 23000 կմ.-ը։
Երկրորդ առանձնահատկությունը գետերի անհավասարաչափ բաշխումն է։ Գետային ցանցի խտությունը մեծ է ծալքաբեկորավոր լեռնաշղթաների շրջանում։
Երրորդ առանձնահատկությունն այն է, որ ՀՀ գետերը սնվում են անձրևաջրերով, ձնհալոցքային և ստորերկրյա ջրերով, Արաքսինը ավելի շատ սնվում են ստորերկրյա ջրերով, իսկ օրինակ Կուրը ձնհալոցքային/ ձնաանձրևային։
Չորրորդ առանձնահատկությունն արդեն գետերի հոսքերի անկանոն վարքն է, ռեժիմը, այն արտահայտվում է ջրի մակարդակի և հանքայնացման ներտարեկան տատանումներով։
Ներտարեկան հոսքը համեմատ կարգավորված է Ախուրյան, Մեծամոր (Սևջուր) Հրազդան, Ողջի, Որոտան։
Կուրի գետերը հորդանում են հունիս ամիսներին։ Գետերի նվազագույն հոսքը հունվար- փետրվար ամիսներին։
ՀՀ գետերը գրեթե չեն սառչում։
Հինգերորդ առանձնահատկությունն այն է, որ փոքր ու միջին գետաջրերը հանքայնացվում են։
Հանքայնացում է ակունքից դեպի գետաբերան։
Վեցերորդ առանձնահատկությունն այն է, որ գետաջրերը մի փոքր պղտոր են լինում։ Դա շատ ավելի նկատվում է ծալքաբեկորավոր լեռնաշղթաների շրջանում։
Յոթերորդ առանձնահատկությունն այն է, որ գետերի հոսքերը լեռնային բնույթ ունեն։
Մեծ անկումը, թեքությունը, հոսքի արագությունը, էրիզոն ակտիվությունը, գետահունի խորդուբորդությունը, նավարկելիության անհնարինությունը։
Ապահովում է ջրաէներգետիկ կարողություններ։ ՀՀ գետերի զգալի մասի վրա կառուցված են մեծ ու փոքր ջրէկներ։
ՀՀ գլխավոր գետերը
Արաքս
Մակերեսը` 22.100 քառ,կմ
Երկարությունը` 1072 կմ
Միջին թեքությունը`
Միջին տարեկան ելքը` 813 խմ/վրկ
Միջին տարեկան հոսքը` 256 մլրդ խմ
Ախուրյան գետ
Մակերեսը` 22.100 քառ, կմ
Երկարությունը` 186 կմ
Խոշոր վտակ` Կարսագետ
Թալինի ու Շիրակի ջրանցքներով հոսքը
Դեբեդ
Մակերեսը` 3790 քառ։կմ
Երկարությունը` 154 կմ
Միջին թեքությունը`
Միջին տարեկան ելքը`
Միջին տարեկան հոսքը`
Կուրի ավազանի ամենախոշոր ու ՀՀ ամենաջրառատ գետն է։ Փամբակից ա ձևավորվում։ Դեբեդը ունի ոռոգիչ հատկություն։ Նրա ջրերով ոռոգվում է Նոյեմբերյանի պտղատու այգիների մեծ մասը
Հրազդան գետ
Մակերեսը` 2560 քառ։կմ
Երկարությունը` 41 կմ
Իլդարունի է կոչվել, կամ Զանգուն, Արաքսի աջ վտակն է։ Սկիզբ է առնում Սևանա լճից։