Ընթացքը — Սովորողներ ընտրում են հերոսամարտերից մեկը և ներկայացնում են հետևյալ կետերով․

1. Ներկայացնել աշխարհագրական դիրքը (ձգվածությունը, որ երկրներին և քաղաքներին է սահմանակից, շրջապատող լեռները, լեռնաշղթանները, գետերը, լճերը)։ Ներկայացնել ուրրվագծային քարտեզի միջոցով։
2. Այդ տարածաշրջանում առկա ռեսուրսերը(արդյոք այդ ռեսուսները ինչ որ քաղաքական նշանակություն են ունեցել, արդյո՞ք Հայաստանը չի ունեցել բավարար քանակությամբ ռեսուրսներ և այլն)
3. Հարաբերությունները մեր թշնամիների, դաշնակիցների հետ
4. Ներկայացնել հետաքրքիր փաստեր և դրվագներ այդ հերոսամարտերի ընթացքից։

 

Սարդարապատի հերոսամարտ

1. Առաջին համաշխարհային պատերազմի ճակատամարտը, որը տեղի ունեցավ 1918 թ. Մայիսի 21-28-ը, մի կողմից հայկական կանոնավոր զորամասերի և աշխարհազորայինների և Արևելյան Հայաստան ներխուժող թուրքական զորքերի, մյուս կողմից `Սարդարապատի երկաթուղային կայարանի տարածքում (Խորհրդային Միության տակ, Հոկտեմբերյան քաղաք, և այժմ քաղաքը վերադարձրել է իր հին անունը ՝ Արմավիր):
Ճակատամարտը տեղի ունեցավ Արարատյան դաշտում, Արմավիր քաղաք տանող հզորության վրա: Սարդարապատի դաշտի շուրջը այժմ կան Դալարիկ, Հացիկ, Մեծամոր քաղաքներ և այլն: Արաս գետի ձախ ափը հոսում է ոչ հեռու:
Թուրքական բանակի հետեւում Արարատ լեռն էր:

2.Հայաստանն այն ժամանակ հարուստ չէր էներգետիկ ռեսուրսներով: Միակ ռեսուրսը հողն էր, Արմավիրի մարզը հարուստ է ոչ այնքան օգտակար հանածոներով, որքան պատմաճարտարապետական ​​հուշարձաններով:

3. Հարաբերությունները նույնն էին, ինչ հիմա: Միակ դաշնակիցը Ռուսաստանն էր, որը փորձեց մի փոքր օգնել:Թուրքիան դարեր շարունակ թշնամի է մնացել: Եվ ես փորձեցի հնազանդեցնել ոչ միայն հողերն ու ժողովրդին, այդ ժամանակ զեյրբաջանը նոր էր սկսել ձևավորվել: Իսկ Պարսկաստանը և Վրաստանը չեզոք մնացին:

4. Ճշմարտություն Սարդարապատի ճակատամարտի, թուրքական բանակի պարտության, հայ զինվորների, ժողովրդական աշխարհազորայինների, կանանց զորքերի ու փախստականների 1918 թվականի մայիսին տարած հաղթանակի մասին: Հայոց պետականության վերականգնում ՝ 1918 թվականի մայիսի 28-ին։
Օսմանյան կայսրության թուրքական բանակի դեմ 1918 թվականի մայիսին Սարդարապատի ճակատամարտում հայ ժողովրդի հաղթանակի 90-ամյակի տոնակատարության նախօրեին պետք է հիշել Հայաստանի համար այս ճակատագրական նշանակությանը նախորդող պատմական, քաղաքական, միջազգային իրադարձությունները: 1918-ին Անդրկովկասում քաղաքական միջազգային իրավիճակը սպառնալիորեն անկայուն էր: Անկայուն, պաշտոնապես ստեղծված, այսպես կոչված, «Անդրկովկասյան սեյմը» Հայաստանում քաղաքական կամ ռազմական որևէ հարց չէր լուծում: Վրաստանը գտնվում էր Գերմանիայի հովանավորության ներքո, մուսավաթական Ադրբեջանը `Թուրքիայի հովանավորության ներքո: «Անդրկովկասյան սեյմը» մեկընդմիշտ վերացվեց 1918-ին: 1918-ի մայիսին Վրաստանն ու մուսավաթական Ադրբեջանը հայտարարեցին իրենց անկախ պետություններ: Այդ ժամանակ Հայաստանն ու հայ ժողովուրդը ֆիզիկական ոչնչացման սպառնալիքի տակ էին `անհետանալով աշխարհի քարտեզից: Հայ ժողովրդի հրեշավոր ցեղասպանությունը, Թուրքիայի կառավարության կողմից արևմտյան Հայաստանում կատարվածը պլանավորված էր թուրքերի կողմից Արևմտյան Հայաստանում, որը մաս է կազմում Ռուսաստանի կայսրությանը: Թուրքիայի պատերազմի նախարար Էնվեր փաշան, 1918 թ. փետրվարի 27-ի գաղտնի հանձնարարականով, տալիս էր հետևյալ ցուցումները միջամտությունը սկսած թուրքական զորամասերի հրամանատարներին. «Այսօր, Երջանիկ պատահականության շնորհիվ նրա կայսերական մեծությունը հրամայեց ոչնչացնել ամբողջ հայ ժողովրդին: Այս հրահանգով առաջնորդվելով `թուրքական զորքերը, խախտելով ռազմական գործողությունների ժամանակավոր դադարեցման մասին համաձայնագիրը, մայիսի սկզբին անցան Արաքսը և շարժվեցին Կովկասի երեք ուղղություններով: Մայիսի 15-ին թուրքական բանակը ներխուժեց Ալեքսանդրապոլ ( ավելի ուշ ՝ Լենինական, այժմ ՝ Գյումրի), ոչնչացնելով խաղաղ բնակչությանը: Թուրքերը շարժվում էին բոլոր երեք ուղղություններով: Դեպի Երեւան շտապող թուրքական բանակի առանցքը լավ զինված 36-րդ դիվիզիան էր: Կար նաև հեծելազորային գնդ, քրդական հեծելազորային ջոկատ և տեղական մահմեդական բնակչության անկանոն ստորաբաժանումներ: Նրանց դեմ էին թուրքական ռազմաճակատում արյունահոսող մի քանի գնդեր, ժողովրդական աշխարհազորայիններ, կին զորքեր և փախստականներ: Հայ ժողովուրդը ծայրահեղ ծանր վիճակում էր: Անդրկովկասյան սեյմը փլուզվեց: Թվում էր, թե միայն հրաշքը կարող էր փրկել հայերին: Հայոց բանակի գլխավոր հրամանատար, գեներալ-լեյտենանտ Թովմաս Նազարբեկովը հետագա դիմադրությունը անօգուտ համարեց: Եվ այնուամենայնիվ, ժողովրդի բոլոր շերտերում, բոլոր քաղաքական կուսակցությունների ներկայացուցիչների մեջ կային մարդիկ, ովքեր հավատում էին հրաշքների: Սարդարապատի ջոկատի ղեկավարը Սիլիկյանի տեղակալ Դանիելբեկ Փիրումյանն էր: Ազգային խորհրդի նախագահ Արամ Մանուկյանը դիմեց աշխատավոր հայ բնակչությանը. «Մենք պետք է պայքարենք մինչև վերջ: Պայքար և հաղթիր »: Առաջին մարտը տեղի ունեցավ մայիսի 22-ին: Թշնամուն դուրս են մղել Սարդարապատից և Արմավիրից: Հաղթանակը ոգեշնչեց հայ մարտիկներին: Հաջորդ օրերի մեծ ու փոքր հաջողությունները դարձան վճռական ճակատամարտի հիմքը, որը պետք է տեղի ունենար մայիսի 26-ին ՝ Ավարայի ճակատամարտի օրը: Հայ ժողովրդի Ավարայական կռիվը պարսից տիրապետության դեմ, ականավոր հայ հրամանատար Վարդան Մամիկոնյանի գլխավորությամբ, տեղի ունեցավ 45 թ. Մայիսի 26-ին: Պողոսբեկ Փիրումյանը որոշեց հրետանին կենտրոնացնել աջ թևում և այստեղ հիմնական հարվածը հասցնել կանոնավոր ստորաբաժանումների, ջախջախել թուրքերի ձախ թևը և ճնշումը:

 

Այնուհետև սովորողները կապ են հաստատում ներկա ժամանակաշրջանում իրականացվող դեպքերի հետ։

1. Ներկայացնել փաստեր պատերազմի վերաբերյալ
2. Քարտեզի միջոցով ներկայացնում եք Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության և Ադրբեջանի Հանրապետության այն շրջանները, որտեղ տեղի է ունենում պատերազմը (ձգվածությունը, որ երկրներին և քաղաքներին է սահմանակից, շրջապատող լեռները, լեռնաշղթանները, գետերը, լճերը)։
3. Ինչ հարաբերություններ ունենք հարևան երկրների հետ այս շրջանում ( նշել դրական և բացասական կողմերը, անդրադառնալ յուրաքանչյուր երկրի հետ ունեցած թե՜ռազմական, թե՜ տնտեսական հարաբերություններին)
4. Ներկայացնել Միջազգային կառույցների դիրքորոշումը պատերազմի վերաբերյալ։

 

1. Արցախ-Ադրբեջան պատերազմը սկսվեց սեպտեմբերի 27-ին `ժամը 7: 00-ին, Ստեփանակերտի մայրաքաղաքի գնդակոծմամբ: ՀՀ իշխանություններն անմիջապես սկսեցին մատակարարել իրենց սահմանները: Նույն օրը Հայաստանի տարբեր վայրերից տղամարդիկ գրանցվել են որպես կամավորներ և ուղիղ մեկնել են Արցախ ՝ պաշտպանելու իրենց հայրենի հողերը: Սկսվեցին ճամբարներ ՝ զինվորներին և փախստականներին օգնելու համար: Ռազմական գործողությունների սկզբից սկսած ՝ բախումներ են ընթանում արցախյան հակամարտության գոտում: Ադրբեջանի զինված ուժերը գնդակոծում են Karabakhարաբաղի խաղաղ քաղաքներն ու գյուղերը ՝ ոչնչացնելով բնակելի շենքեր և քաղաքացիական ենթակառուցվածքներ: Հզոր հարվածների արդյունքում զոհեր ու վիրավորներ կան Ղարաբաղի քաղաքացիական բնակչության շրջանում, իսկ սեպտեմբերի 27-ին Ղարաբաղի բնակավայրերը, ինչպես նաև զորամասերը ենթարկվեցին հրետանային հրետանային կրակի ադրբեջանական կողմից: Հետո հակառակորդի մոտոհրաձգային և տանկային ստորաբաժանումները անցան հարձակման հյուսիսային, հարավային և հարավարևելյան ուղղություններով: Մահացու մարտերը շարունակվում են մինչ օրս:

2. Հրետակոծությունը տեղի է ունենում Ստեփանակերտի, Ադրութի, Վարդենիսի ուղղությամբ, իսկ վերջերս Սյունիքում ռազմական գործողություններ են զարգացել:
Մեջբերում եմ. Հովհաննիսյանը հորդորեց չսկսել քննարկումներ բնակավայրերի վերահսկողության վերաբերյալ և եզրակացություններ չանել որևէ վիդեո նյութի հիման վրա: Միևնույն ժամանակ, նա կրկին շեշտեց, որ Հադրութ քաղաքը գտնվում էր հայկական բանակի վերահսկողության տակ, բայց նրա մոտեցումներին հակառակորդի դիվերսիոն հետախուզական խմբեր կային և կարող են լինել: Գիշերը, ըստ նրա, թշնամին փորձեց առաջ շարժվել և ամրացնել հարավարևելյան ուղղությամբ (abաբրայիլից ոչ հեռու): առավոտյան, ժամը 06: 30-ին, հերթական հրթիռային և հրետանային հարվածից հետո, ավելի քան 60 զոհ, 22 վնասված և մի քանի տասնյակ ծառայողական սարքավորում թողնելով մարտի դաշտում, երեք ուժեղացված բրիգադների մնացորդները խուճապահար փախան: Տեսանյութ կա », – ասաց Ստեփանյանը:
Ադրբեջանական լրատվամիջոցները ճշգրիտ լուրեր չեն հաղորդում իրենց տարածքների մասին:

3. «Այս զինված դիմակայությունը չի բխում մեր շահերից. Երևանը մեր հարևանն է, և մենք Բաքվի հետ կապվում ենք կրոնով, պատմությամբ և մշակույթով», – ասաց Իրանի հոգևոր առաջնորդի միջազգային հարցերով խորհրդական Ալի Աքբար Վելայաթին: Արցախյան պատերազմը ազդեց Իրանի վրա ոչ միայն դիվանագիտական ​​մակարդակում, այլ բառացիորեն Ռումբերն անցնում են սահմանով և խուճապ են առաջացնում տեղի բնակիչների շրջանում: Իննսունականների սկզբից ի վեր Իրանի Իսլամական Հանրապետությունը (ԻԻՀ) հանդես է գալիս տարածաշրջանում քաղաքական կարգավորման օգտին: Թեհրանը դեմ է Ադրբեջանի պաշտոնական սահմանների վերաձեւմանը, բայց կոչ է անում հաշվի առնել հայերի շահերը: Իրանական դիվանագիտությունը ավանդաբար համագործակցում էր ինչպես Բաքվի, այնպես էլ Երեւանի հետ: Պաշտոնյաների վերջին հայտարարություններն առաջին անգամ ցույց էին տալիս Թեհրանի վերաբերմունքը հակամարտության ներկա փուլին: Ադրբեջանը կարծում է, որ Իրանը կիսում է Բաքվի դիրքորոշումը: Այնուամենայնիվ, Հայաստանը աջակցության խոսքեր լսեց նաև Այաթոլլա Խամենեիի խորհրդականի ելույթում:
Հայ-թուրքական հարաբերությունները լարված վիճակում են `կապված մի շարք պատմական և քաղաքական խնդիրների, այդ թվում` Թուրքիայի կողմից Հայոց ցեղասպանության ժխտման, Արցախի կողմից Թուրքիայի կողմից Ադրբեջանի աջակցությանը և այլն: Չնայած այն հանգամանքին, որ երկու երկրների միջև դիվանագիտական ​​հարաբերություններ չկան, 10 հոկտեմբերի, 2009 թ. Հայտարարվեց, որ Հայաստանը և Թուրքիան պայմանավորվել են երկկողմ դիվանագիտական ​​ճանաչում հաստատել, սակայն Հայաստանի հետ դիվանագիտական ​​հարաբերությունների կարգավորում: Այս քայլը հաջողությամբ չի սկսվել, Թուրքիան ի սկզբանե ցույց տվեց, որ չի պատրաստվում վավերացնել նոր պայմանագրերը, մինչդեռ Ադրբեջանի չլուծված հարցը Ադրբեջանի համար, և ի պատասխան Հայաստանը հայտարարել է, որ այս գործը չի պայքարի փաստաթղթերի հետ: Թուրքիան և Հայաստանը պահպանում են ոչ պաշտոնական հարաբերություններ: Միայն առևտրային գործիչները պահպանում են շուկայական հարաբերությունները:
Հայ-վրացական հարաբերություններ, երկու հարևան երկրների `Հայաստանի և Վրաստանի միջև պաշտոնական հարաբերություններ: Դիվանագիտական ​​հարաբերությունները հաստատվել են 1992 թվականի հուլիսի 17-ին: Չնայած այն հանգամանքին, որ Վրաստանի և Հայաստանի միջև ստորագրվել է ավելի քան 80 համաձայնագիր, երկրների միջև հարաբերությունները մնում են ոչ միանշանակ: Հայաստանը ԵԱՏՄ անդամ է եւ լարված հարաբերություններ ունի Ադրբեջանի հետ: Վրաստանը լարված հարաբերություններ ունի Ռուսաստանի հետ, սերտորեն համագործակցում է Թուրքիայի ու Ադրբեջանի հետ: Վրաստանը ամուր տնտեսական կապեր ունի Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ, որոնց հետ Հայաստանը չունի դիվանագիտական ​​հարաբերություններ: Պաշտոնական Երեւանը պահպանում է դաշնակցային հարաբերություններ Ռուսաստանի հետ, որի հետ պաշտոնական Թբիլիսին խզեց դիվանագիտական ​​հարաբերությունները: Այնուամենայնիվ, քանի որ Հայաստանը սահմանակից է Ադրբեջանին և Թուրքիային, Վրաստանը արտահանման և ներմուծման տեսանկյունից զգալի դեր է խաղում Հայաստանի տնտեսության մեջ: Հայաստանի և Վրաստանի միջև կա երկաթգիծ, որը կապում է երկու երկրների մայրաքաղաքները:2009 թվականին Հայաստանը վրացական ապրանքների ներմուծման առումով զբաղեցնում էր 4-րդ տեղը ՝ սպառելով վրացական արտահանման 7,9% -ը: Հայաստանը էլեկտրաէներգիա է արտահանում Վրաստան: Բայց չնայած ընթացիկ պատերազմում երկու պետությունների բարեկամական հարաբերություններին ՝ Վրաստանը արգելել է զենքի ներկրումը, որը Հայաստանը գնել է Ռուսաստանից ՝ ինքնապաշտպանության համար:

4. Թուրքիան ակտիվորեն աջակցում է Ադրբեջանին ՝ ելնելով նրա կայսերական նկատառումներից: Ե՛վ ռազմական, և՛ դիվանագիտական ​​տեսանկյունից. Իրանը բառացի է ադրբեջանցիների համար, բայց գաղտնիորեն օգնում է մեզ: Ռուսաստանը հիմնականում աջակցում է մեզ, բայց չի ուզում բաց թողնել նաև ադրբեջանցիներին: Եվ բացի այդ, նա լրջորեն անհանգստացած է Թուրքիայի կայսերական հավակնություններից: Այն, ինչ Իրանին դուր չի գալիս, նույնն է. Արևմուտքը ոչ մի ակտիվ դիրքորոշում չի հայտնում, այլ պարզապես կոչ է անում մեզ և ադրբեջանցիներին խաղաղության և բանակցությունների: